Birkaç hafta içerisinde gram altının serbest piyasa fiyatı ile Kapalıçarşı’da, kuyumcularda satılan fiyatı arasında makas 250 lirayı aştı.
İstanbul başta olmak üzere Türkiye genelinde kuyumcularda çeyrek altın ve Cumhuriyet altını bulunurluğunda sıkıntı yaşanıyordu. Geçtiğimiz haftalarda Darphane’nin hafta sonları fazla mesaiye geçtiği ve hafta içi de çift vardiya sistemine geçtiği belirtilmişti.
Kapalıçarşı’da ve kuyumcularda gram altının satış fiyatı ile piyasa fiyatı olarak tabir edilen spot fiyat arasında makas 250 lirayı aştı. Örnek vermek gerekirse gram altının piyasa fiyatı 2243 TL seviyelerindeyken, Kapalıçarşı’da satış fiyatı 2503 TL seviyelerinde. Yani piyasa fiyatı ile Kapalıçarşı fiyatı arasında makas 250 lirayı aştı.
KAPALIÇARŞI, PİYASA ARASI MAKAS NEDEN AÇILDI?
Öte yandan bankalarda da altının gram satış fiyatı piyasa fiyatının 110 TL üzerinde satılıyor. Peki kuyumcularda altın fiyatlarındaki yükselişin sebebi ne, Darphane’nin üretimi artırması piyasaya nasıl yansıdı? Serbest piyasa ile Kapalıçarşı arasındaki makasın kapanması için ne yapılmalı?
Altın ve Para Piyasaları Uzmanı ve İstanbul Mücevherciler Kuyumcular ve Sarraflar Derneği (İMKUSAD) Başkan Yardımcısı Mehmet Ali Yıldırımtürk konuyla ilgili merak edilenleri milliyet.com.tr’ye anlattı. Yıldırımtürk konuşmasında şu ifadeleri kullandı:“Altın ithalatına kota getirilmesinden dolayı külçe altının dış piyasa ve iç piyasa satışı arasında 5 bin dolarlık bir fark oluştu. Şu anda bu talep devam ederse fark artabilir. Bir çözüm getirilirse ki önerimiz kısa bir süre için kotanın kaldırılmasıdır. Şu an altın ithalatına kota uygulanıyor. En düşük 25 kg, en yüksek ise 475 kg kota veriliyor. İthalat şu anda yeterli olmuyor. Özellikle ABD ve Avrupa’da gelişmiş ülkelerin merkez bankalarının faiz indirimi sürecine gireceği bu ortamda altın fiyatı dış piyasada da yükselirken içeride şubat ayı enflasyonunun yüksek gelmesinden kaynaklı altın talebinde artış gözlemledik.
‘DÖVİZ TALEBİ ZAYIF, VATANDAŞ ALTIN ALIYOR’
Vatandaşların dövizle ilgili fazla bir beklentisi yok. Döviz talebi şu anda daha zayıf, bunun yerine vatandaşlar altın almayı tercih ediyor. Altın almak istediklerinde ise kuyumcuda altın olmamasından dolayı piyasa fiyatı ile kuyumcu arasında fark artıyor.
‘KOTADAN DOLAYI YURT İÇİ KÜLÇE ALTIN FİYATI DAHA YÜKSEK’
Daha önce kuyumcunun yurt dışından aldığı külçe altının fiyatı ile iç piyasadan aldığı külçe altının fiyat farkı 2500 dolar seviyelerindeydi. Şu anda bu 5 bin dolara çıktı. Dış piyasada satılan külçe altının fiyatı daha ucuz. 1 kg altının dış piyasa fiyatı 69 bin dolar, iç piyasa fiyatı ise 74 bin 150 dolardır. Fark 5080 dolar civarında. Bu 1 kg altının dış piyasa ve iç piyasa fiyatı baz alındığında iç piyasa fiyatının daha yüksek olduğunu gösteriyor. Altın ithalatına uygulanan kotadan dolayı iç piyasadan daha yüksek tutarda külçe altın satın alınıyor.
‘PİYASA FİYATI İLE KUYUMCU ARASI FARK 250 TL’Yİ AŞTI’
Bunun bir yansıması da Darphane ürünlerine oldu. Özellikle yüksek maliyetli altını kuyumcu veya sarraf esnafı Darphane’ye götürüp yeni ürün bastırmak istemiyor. Darphane altını 1 hafta gibi bir süreçte basıyor. Bu süreçte kuyumcular zarar edebiliyor. Şu anda Cumhuriyet altını talebinde de bir artış var. Orada da bir işçilik yükselişi söz konusu. Bütün bunların önlenebilmesi için yaklaşık 1 aylık süre içerisinde altın ithalatına uygulanan kotanın kaldırılması gerekeceği düşüncesindeyim.
Şu anda altın ithalatına uygulanan kotadan dolayı kuyumcularda altın bulunurluğu azaldı. Bu sebepten dolayı piyasa fiyatı ile kuyumcu arasında makas 250 TL seviyesini aştı.
MAKAS NE ZAMAN KAPANIR?
Kotanın bir müddet süre ile kaldırılması gerekiyor. O müddette de fiyatlar biraz geri gelecektir. Talebin ateşi sönebilir ve piyasa normale dönebilir.
DARPHANE ALTIN ÜRETİMİNİ ARTIRMA KARARI ALDI VE ÇİFT VARDIYAYA GEÇTİ, BU PİYASAYI NASIL ETKİLER?
Bundan 3 sene önce yine benim önerimle özellikle randevu ile çalışılan bir düzen vardı. Şöyleydi: Darphane’nin elinde 10 ton altın vardı bu altının hazır olarak basılıp stoklanması ve talep geldikçe de karşılanması şeklindeydi. Randevulu sistemde işçilik farkı oluşmuyordu. Darphane kuyumcunun getirdiği altını salı günü alıp cuma günü işleyip veriyordu. Salı günü tonlarca altın Darphane’ye geliyordu. Bu şekilde randevu usulü çalışmak sureti ile kuyumcu esnafı Darphane’ye telefon ediyordu ertesi gün randevu saati veriliyor ve kuyumcu altını götürüp üretilmiş olan altını alarak takasla bu işi hallediyordu.
PİYASADA CUMHURİYET ALTINI BULUNAMAMASININ SEBEBİ BELLİ OLDU
Şimdi Darphane kendi bünyesindeki altını basmıyor kuyumcunun götüreceği altını alıyor, 1 hafta sonra işleyip kuyumcuya teslim ediyor. İstanbul Kuyumcular Odası Yönetim Kurulu Başkanı Mustafa Atayık geçen hafta, ‘Biz Darphane ile görüştük iki vardiya çalışılacak’ dedi. Yurt dışına göre içeride 5 bin dolar daha yüksek olan külçe altını kuyumcu götürüp orada bırakıp 4-5 gün sonra geri üretimli şekilde almayı istemiyor. O 5 bin dolarlık fark 5 gün içerisinde değişebilir. O nedenle Cumhuriyet altını piyasada daha sınırlı bulunuyor.
‘VATANDAŞ ESKİ ALTINI YENİ ALTIN FİYATINA ALIYOR’
Vatandaşın geri satışı olursa müşteriden gelmiş ürün olarak bu tekrardan kuyumcular tarafından satılıyor. Vatandaştan gelen eski altın, yeni üretilmiş Cumhuriyet altını fiyatına satılmış oluyor. Eski üretim ile yeni üretimli arasında fark kalmadı. Vatandaş eski altını yeni altın fiyatına almış oluyor.
‘DARPHANE RANDEVULU ÇALIŞIRSA SORUN AZALIR’
Bunun önlenmesi için Darphane’ye görev düşüyor. Darphane aynı gün ve ertesi gün teslim ederse ve randevulu çalışırsa sorun azalabilir. Şu an temel sorun ithalata uygulanan kotanın kaldırılmasıdır.
GRAM ALTINDA EYLÜL VE EKİM AYLARI İÇİN YENİ TAHMİN!
Ons altının şu anda ikinci çeyreğin sonuna kadar 2200 dolar seviyelerinde kalmasını bekliyoruz. ABD’de faiz indirimi haziran ayında başlarsa haziran sonunda 3. çeyrekte beklentimiz 2200-2400 dolar bandıdır. Sene sonuna kadar ‘faiz ne kadar indirilecek?’ bu belirleyici olacaktır.
Altın sadece faiz oranının düşmesi ile desteklenip yükselen bir konumda değildir. Jeopolitik gerginlikler, merkez bankalarının rezerv çeşitlendirme çerçevesinde altın alıyor olması da altını destekleyen gelişmeler arasında yer alıyor.
Dış piyasadaki yükseliş böyle olunca içeride dolar/TL’de seçim sonrası 34-35 TL, sene sonu gibi 42-45 TL seviyelerine yükselecek olursa gram altının fiyatının 2750 TL daha sonra 3 bin TL, belki de sene sonunda 3500 TL seviyelerini görmesi muhtemeldir. Sene sonu beklentileri için şu anda çok erken, eylül-ekim ayında 3 bin TL seviyelerini görürüz diye düşünüyorum.”