Çalışanlar son dönemde en çok kıdem tazminatı hesabı yapıyor.

Birçok çalışan, istifayla tazminat almanın yollarını araştırıyor. Bu noktada emeklilik için gereken prim ve sigortalılık süresi şartı imdada yetişiyor. Bir işyerinde kıdem tazminatına hak kazanabilmek için 1 yıl sigortalı çalışılmış olması gerekiyor. Kıdem tazminatı işverenin sözleşmeyi feshettiği durumlarda ödeniyor. Çalışanlar tarafından durum genelde böyle bilinse de bazı istifa hallerinde de yasal olarak tazminatın ödenmesi gerekiyor. Bununla ilgili ise 5 farklı durum var. Bunlar arasında özellikle emeklilik hakkı öne çıkıyor. Emeklilik hakkıyla kıdem tazminatı alma konusunda da dönüm noktası olan tarihler var. İlki 8 Eylül 1999 yılı.

15 YIL VE 3600 GÜN YETEBİLİYOR

8 Eylül 1999’dan önce ilk kez sigortalı olup da 15 yıl 3600 gün sigortalılık süresini dolduran yani yaş dışındaki emeklilik şartlarını yerine getiren işçiler, SGK’dan ‘Kıdem tazminatı alabilir’ yazısını temin ederek işverene verip, istifa ederse kıdem tazminatı alabiliyor. Yine bu tarihten önce sigortalı olanlar EYT hakkıyla emekliliği hak ettiğinde kıdemini alabiliyor.

KADINLAR İÇİN 58 YAŞ SINIRI

8 Eylül 1999 ila 30 Nisan 2008 arasında sigortalı olanların ise iki farklı emeklilik seçeneği bulunuyor: Birincisi, 25 yıl sigortalılık süresi ve 4500 gün prim. Bu şartı tamamlayan kadınsa 58, erkekse 60 yaşında emekli olur. İkincisi ise 7000 gün prim ödeme süresi. 7000 günü tamamlayan kadınsa 58, erkekse 60 yaşını tamamlamak koşuluyla emekli olabiliyor. Dolayısıyla burada sigortalılık süresi aranmıyor. Yani 19 yıl 5 ay 10 gün prim ödemek yetiyor.

2008 SONRASINDA KADEME VAR

30 Nisan 2008 sonrası sigortalı çalışmaya başlayanlarda ise prim şartı 4500’den 5400 güne kadar kademeli değişiyor. 30 Nisan 2008 sonrası çalışmaya başlayanlarda ise 25 yıllık sigortalılık süresi aranmayacak. Sadece, işe başladıkları tarihe göre değişen prim günü koşulunu yerine getirip getirmediklerine bakılacak. Sigortalı çalışmaya başlama tarihlerine göre tabi oldukları kademeli artırılan prim gün sayısı şöyle:

SGK’DAN YAZI ALINACAK

Yaş dışındaki koşulları yerine getirerek kıdem tazminatı alabilmek için öncelikle Sosyal Güvenlik Kurumu’ndan kıdem tazminatına hak kazanıldığına dair yazı almak gerekiyor. SGK’dan gerekli yazıyı alanlar, hangi gerekçeyle olursa olsun istifa ettiklerinde kıdem tazminatı alabilirler. Sigortalılık süresi ve prim günü koşulunu yerine getirdiği halde, SGK’dan ‘Kıdem tazminatını alabilir’ yazısını almadan istifa edenler kıdem tazminatı haklarını kaybeder. Yazının, istifa ettikten sonra alınmasının faydası olmuyor. Diğer yandan emeklilik hakkıyla istifa edenler ihbar tazminatı alamıyor!

İŞ ARAMAYA ENGEL DEĞİL

Bir işte çalışırken, SGK’dan yazı alarak kıdem tazminatını alıp ayrılmış olanlar, girdikleri ikinci işten ayrıldıklarında da aynı yöntemle kıdem tazminatı alabiliyor. Bu konuda yasada herhangi bir kısıtlama bulunmuyor. 15 yıl 3600 günle kıdem tazminatı alarak işten ayrılıp yeni bir işe girmenin önünde hiçbir yasal engel yok. Bir başka ifadeyle örneğin; 15 yıl 3600 günle kıdem tazminatı alıp işten ayrılan kişi, yeniden başka bir işte çalışma hakkına sahip bulunuyor. Maaşlar brüttür. Kıdem tazminatı brüt ücrete göre hesaplanır.
* 20 bin 2 lira asgari ücretin brüt tutarıdır. 35 bin 58 lira ise kıdem tazminatı tavanıdır.
* Kıdem tazminatından Damga Vergisi (binde 7.59) kesiliyor. Hesabımız vergisi düşülmüş net tutarlardır.

KAYNAK: POSTA GAZETESİ